กลยุทธ์บริหารเงินสดสำหรับ SME เพื่อเสริมสภาพคล่องและความมั่นคงทางธุรกิจ

ในโลกของธุรกิจ โดยเฉพาะกับธุรกิจ SME ที่มักพึ่งพาเงินลงทุนส่วนตัวของเจ้าของธุรกิจเป็นหลัก การบริหารจัดการทางการเงินถือว่าเป็นหัวใจสำคัญที่จะเป็นตัวกำหนดว่าธุรกิจจะสามารถไปต่อได้หรือไม่ในระยะยาว แม้ว่าธุรกิจจะมีกำไรเข้ามาอย่างต่อเนื่อง แต่หากไม่มีการวางแผนหรือบริหารการเงินอย่างเป็นระบบ รายจ่ายที่สูงกว่ารายรับเพียงเล็กน้อยจะทำให้กระแสเงินสดเริ่มเสียสมดุล และอาจกลายเป็นปัญหาสภาพคล่องซึ่งส่งผลต่อความมั่นคงของธุรกิจได้ในที่สุด

เหตุผลที่ธุรกิจ SME ไม่ควรมองข้ามเรื่องการวางแผนทางการเงิน

แม้ว่าการบริหารการเงินในภาพรวมจะเป็นเรื่องสำคัญ แต่ในทางปฏิบัติแล้วมีธุรกิจจำนวนไม่น้อยที่มุ่งเน้นเฉพาะตัวเลขยอดขายและกำไร โดยไม่ได้ให้ความสนใจในการวางแผนการเงินเท่าที่ควร เช่น การตั้งงบประมาณอย่างเหมาะสม การจัดการต้นทุน การบริหารหนี้สิน หรือการวางแผนกระแสเงินสด ด้วยเหตุนี้ อาจทำให้ธุรกิจขาดความสามารถในการบริหารความเสี่ยง และไม่สามารถปรับตัวได้ทันเมื่อต้องเจอกับสถานการณ์ไม่คาดฝัน เช่น รายได้ลดลงฉับพลัน ต้นทุนวัตถุดิบปรับตัวสูงขึ้น หรือเกิดภัยพิบัติที่ส่งผลให้การดำเนินธุรกิจต้องหยุดชะงัก เป็นต้น การวางแผนและการบริหารจัดการการเงินอย่างเหมาะสมด้วยการจัดทำระบบบัญชี และจัดเก็บเอกสารแสดงแหล่งที่มาของรายได้และค่าใช้จ่ายอย่างเป็นระบบ นอกจากจะช่วยลดโอกาสที่ธุรกิจจะประสบปัญหาสภาพคล่องแล้ว ยังช่วยเพิ่มความโปร่งใสและความน่าเชื่อถือให้กับธุรกิจเมื่อต้องขอสินเชื่อจากธนาคารหรือขอรับการสนับสนุนจากหน่วยงานภาครัฐในอนาคตด้วย

กระแสเงินสดคืออะไร ทำไมจึงสำคัญต่อธุรกิจ SME

• กระแสเงินสดจากกิจกรรมดำเนินงาน (Operating Cash Flow)

  คือ เงินสดที่ได้จากการดำเนินงานหลักของธุรกิจ เช่น รายได้จากการขายสินค้าหรือบริการ หักด้วยค่าใช้จ่ายต่างๆ เช่น ค่าจ้าง ค่าวัตถุดิบ ค่าน้ำ ค่าไฟ เป็นต้น ถ้ากระแสเงินสดส่วนนี้เป็นบวก (Positive Cash Flow) แสดงว่าธุรกิจมีรายได้จากการดำเนินงานมากกว่ารายจ่ายซึ่งถือเป็นสัญญาณที่ดี

• กระแสเงินสดจากกิจกรรมลงทุน (Investing Cash Flow)

  คือ เงินสดที่ใช้ในการซื้อหรือขายสินทรัพย์ระยาว เช่น เครื่องจักร อาคาร ที่ดิน หรือการลงทุนอื่นๆ โดยทั่วไปมักเป็นตัวเลขติดลบ (Negative Cash Flow) เนื่องจากเป็นการลงทุนเพื่อการเติบโตในอนาคต

• กระแสเงินสดจากกิจกรรมจัดหาเงินทุน (Financing Cash Flow)

  คือ เงินสดที่ได้จากการกู้ยืมหรือการเพิ่มทุน และเงินที่จ่ายคืนหนี้หรือจ่ายปันผลให้กับผู้ถือหุ้น กระแสเงินสดส่วนนี้บอกถึงการบริหารแหล่งทุนของธุรกิจ เช่น การกู้เงิน
  เพื่อเสริมสภาพคล่อง
  การวางแผนการเงินและการบริหารกระแสเงินสดมีความสำคัญต่อการดำเนินธุรกิจ โดยเฉพาะธุรกิจ SME เนื่องจากช่วยให้เจ้าของธุรกิจสามารถมองเห็นสภาพคล่องของธุรกิจได้อย่างชัดเจนว่าในแต่ละช่วงเวลา ธุรกิจมีเงินเพียงพอที่จะจ่ายค่าใช้จ่ายต่างๆ หรือไม่ เช่น เงินเดือนพนักงาน ค่าวัตถุดิบ ค่าเช่า ค่าภาษี หรือค่าชำระหนี้ กระแสเงินสดที่ติดลบอย่างต่อเนื่อง แม้จะมีกำไรในงบการเงิน อาจทำให้ธุรกิจเข้าสู่ภาวะขาดสภาพคล่องจนไม่สามารถดำเนินกิจการต่อไปได้ ในขณะที่กระแสเงินสดที่เป็นบวกสม่ำเสมอ จะช่วยให้เจ้าของธุรกิจสามารถวางแผนนำเงินไปใช้ต่อยอดธุรกิจได้ เช่น ขยายกิจการ เปิดสาขาใหม่ ซื้อเครื่องจักร หรือเครื่องมือเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต จะเห็นได้ว่าการวางแผนการเงินและการบริหารกระแสเงินสดที่ดีเป็นทั้งเครื่องมือช่วยรักษาสภาพคล่องทางการเงิน และช่วยให้ธุรกิจสามารถวางแผนและตัดสินใจลงทุนได้อย่างถูกต้อง

8 สัญญาณเตือนว่าธุรกิจอาจประสบปัญหาทางการเงิน

การบริหารกระแสเงินสดอย่างมีประสิทธิภาพจะช่วยให้การดำเนินธุรกิจมีความราบรื่นและยั่งยืนในระยะยาว สำหรับเจ้าของธุรกิจ SME ที่ไม่อยากประสบปัญหาสภาพคล่องทางการเงินในอนาคต สามารถเช็คได้จากสัญญาณเตือนต่างๆ เหล่านี้

1. รายได้เติบโตไม่สม่ำเสมอ

หากยอดขายหรือรายได้ของธุรกิจปรับขึ้นลงโดยไม่มีแนวโน้มที่แน่นอน อาจบ่งบอกถึงปัญหาเชิงกลยุทธ์ของธุรกิจ เช่น การทำการตลาดไม่ตรงกลุ่มเป้าหมาย หรือขาดการวางแผนการเงินที่รัดกุม เจ้าของธุรกิจไม่ควรละเลยสัญญาณนี้ เนื่องจากอาจนำไปสู่การขาดทุนในระยะยาวได้

2. หนี้สินมากเกินไป

หากธุรกิจเริ่มมีหนี้สะสมจำนวนมาก โดยเฉพาะหนี้ระยะสั้นหรือหนี้ที่มีดอกเบี้ยสูงที่เกิดจากการดำเนินงานพื้นฐาน เช่น ค่าวัตถุดิบ ค่าแรง หรือภาษี อาจหมายความว่าธุรกิจมีเงินสดหมุนเวียนไม่เพียงพอที่จะนำมาใช้ในการดำเนินธุรกิจ หากปล่อยไว้นานอาจยิ่งทำให้หนี้สะสมเพิ่มขึ้น ในขณะที่ความสามารถในการชำระหนี้ลดลง ซึ่งนำไปสู่ปัญหาอื่นๆ ที่อาจตามมาในอนาคตได้

3. กระแสเงินสดจากการดำเนินงานลดลง

แม้ธุรกิจจะมีกำไรในงบการเงิน แต่หากไม่มีเงินสดหมุนเวียนที่เพียงพอในแต่ละเดือน อาจทำให้ไม่สามารถชำระหนี้ หรือจ่ายค่าใช้จ่ายที่จำเป็นในการดำเนินงานต่างๆ ได้ทั้งหมด เมื่อประสบปัญหากระแสเงินสดไม่เพียงพอเป็นระยะเวลานาน ธุรกิจก็อาจหยุดชะงักหรือปิดตัวลงได้

4. มีรายจ่ายหรือรายได้ผิดปกติ

เมื่อธุรกิจมีรายจ่ายที่ไม่สมเหตุสมผล หรือมีรายได้ก้อนใหญ่เข้ามาแบบไม่ต่อเนื่อง อาจสะท้อนถึงความผิดปกติในการจัดทำบัญชี เช่น ความผิดพลาดในการลงบัญชี หรือการทุจริต

5. เงินทุนหมุนเวียนมากเกินไป

หากธุรกิจมีเงินสดหมุนเวียนมากเกินไป เป็นสัญญาณว่าธุรกิจอาจจะไม่สามารถเติบโตต่อไปได้ เนื่องจากไม่สามารถนำเงินไปลงทุนหรือต่อยอดเพิ่มเติมได้แล้ว หรืออาจเป็นสัญญาณว่าธุรกิจขาดแผนงานในการพัฒนาธุรกิจที่ชัดเจน

6. ลูกหนี้การค้าเพิ่มขึ้น

เมื่อยอดลูกหนี้สะสมมากขึ้นส่งผลโดยตรงต่อกระแสเงินสดและความสามารถในการดำเนินธุรกิจ หากปล่อยไว้นาน อาจทำให้ธุรกิจขาดสภาพคล่องทางการเงินได้ในที่สุด

7. สินค้าคงคลังล้นสต๊อก

สินค้าคงเหลือที่มากเกินไปซึ่งอาจเป็นผลมาจากความต้องการของผู้บริโภคที่เปลี่ยนแปลงไป หรือความคาดเคลื่อนในการคาดการณ์ยอดการผลิตและจำหน่าย สินค้าคงคลังที่มีมากเกินไปนี้ทำให้ต้นทุนในการดำเนินงานเพิ่มขึ้น เช่น ค่าใช้จ่ายในการเก็บและรักษาสินค้า และไม่สามารถสร้างผลกำไรให้กับธุรกิจได้ในระยะเวลาอันสั้น

8. ค่าความนิยมหรือสินทรัพย์ไม่มีตัวตนมากเกินไป

หากงบการเงินมีความนิยม (Goodwill) หรือสินทรัพย์ไม่มีตัวตน เช่น ลิขสิทธ์ สิทธิบัตร มากเกินไป อาจทำให้มูลค่าทางบัญชีของบริษัทไม่สะท้อนความเป็นจริง เนื่องจากเมื่อสูญเสียความได้เปรียบทางธุรกิจเหล่านี้ไป สินทรัพย์เหล่านี้อาจหมดมูลค่าในความเป็นจริง

เคล็ดลับสำคัญในการบริหารกระแสเงินสดอย่างมีประสิทธิภาพสำหรับธุรกิจ SME

เจ้าของธุรกิจสามารถวางแผนการเงินและการบริหารกระแสเงินสดด้วยการควบคุมรายรับ-รายจ่ายอย่างเป็นระบบ เพื่อลดความเสี่ยงปัญหาด้านการเงินได้ตามแนวทาง ดังต่อไปนี้

1. ทำบัญชีรายรับ-รายจ่ายเป็นประจำ บันทึกรายรับ-รายจ่ายอย่างละเอียดและสม่ำเสมอ รวมถึงหมั่นตรวจสอบเส้นทางของเงินให้ชัดเจน เพื่อควบคุมงบประมาณและช่วยให้สามารถมองเห็นภาพรวมทางการเงินของธุรกิจได้แบบเรียบไทม์ (Real-Time)
2. วางแผนกระแสเงินสดล่วงหน้า วิเคราะห์แนวโน้มรายรับ-รายจ่ายจากข้อมูลในอดีต เพื่อช่วยคาดการณ์เงินสดที่จะต้องใช้ในอนาคต พร้อมจัดสรรงบประมาณให้สอดคล้องกับช่วงเวลาที่ต้องใช้จ่าย
3. ควบคุมค่าใช้จ่ายที่ไม่จำเป็น ลดต้นทุนที่ไม่สร้างรายได้โดยตรง เช่น ค่าใช้จ่ายฟุ่มเฟือย หรือขั้นตอนการทำงานที่ไม่คุ้มค่า รวมถึงพิจารณาปรับปรุงกระบวนการทำงานให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด
4. จัดการสินค้าคงคลังให้เหมาะสม ไม่ควรปล่อยให้มีปริมาณสินค้าคงคลังมากเกินความจำเป็น ควรปรับแผนการผลิตหรือการจัดซื้อ พร้อมทั้งปรับแผนการบริหารสินค้าคงคลังให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น เพื่อรักษาสภาพคล่องทางการเงิน
5. ขอยืดระยะเวลาชำระหนี้กับคู่ค้า การมีพันธมิตรทางธุรกิจที่ดีจะช่วยให้ธุรกิจได้สิทธิพิเศษ หรือเงื่อนไขการชำระเงินที่ยืดหยุ่นขึ้น เช่น ส่วนลดพิเศษ ระยะเวลาการชำระหนี้ที่ยาวขึ้น หรือสิทธิพิเศษอื่นๆ หากเป็นไปได้ ควรเจรจาขยายระยะเวลาชำระหนี้กับคู่ค้า หรือซัพพลายเออร์ (Suppliers) เพื่อให้ธุรกิจสามารถถือเงินสดไว้นานขึ้น โดยไม่กระทบความสัมพันธ์กับคู่ค้า
6. เตรียมแหล่งเงินทุนสำรองไว้เสมอ ควรเตรียมแผนสำรองทางการเงินไว้ล่วงหน้า ไม่ควรรอให้เงินสดขาดมือแล้วค่อยหาวิธีแก้ไข เช่น ศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับการขอสินเชื่อ SME หรือหาแหล่งเงินทุนฉุกเฉินไว้ล่วงหน้า เพื่อเตรียมพร้อมรับมือในช่วงวิกฤต

สำหรับผู้ประกอบการหรือเจ้าของธุรกิจ SME ที่ต้องการเสริมสภาพคล่องทางการเงินให้กับธุรกิจ UOB BizMoney สินเชื่อเพื่อธุรกิจขนาดเล็ก วงเงินสูงสุด 5 ล้านบาท ไม่ต้องใช้หลักทรัพย์ค้ำประกัน เป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่น่าสนใจสำหรับคุณ

เงื่อนไขเป็นไปตามที่ธนาคารกำหนด

การวางแผนและการบริหารจัดการกระแสเงินสดอย่างเป็นระบบช่วยให้ธุรกิจ SME สามารถควบคุมกระแสเงินสดได้อย่างมีประสิทธิภาพ ช่วยให้สามารถดำเนินธุรกิจก้าวผ่านช่วงเวลาที่ท้าทาย และต่อยอดสู่การเติบโตในอนาคตได้อย่างยั่งยืน สำหรับเจ้าของธุรกิจ SME ที่กำลังวางแผนการจัดการด้านการเงิน ขอแนะนำโปรแกรมบัญชีออนไลน์ PEAK เครื่องมือที่ช่วยให้การจัดการบัญชี การเงิน และภาษีเป็นเรื่องง่าย ด้วยเทคโนโลยี AI, API และ OCR ที่ทันสมัย PEAK ช่วยให้ผู้ประกอบการสามารถจัดการงานบัญชีและภาษีหลังบ้านได้โดยอัตโนมัติและมีประสิทธิภาพ ช่วยสรุปและวิเคราะห์ข้อมูลรายได้ ค่าใช้จ่าย กำไร กระแสเงินสด สินค้าขายดี หรือกลุ่มลูกค้ารายใหญ่แบบ Real-Time เพื่อการตัดสินใจทางธุรกิจที่แม่นยำและรวดเร็ว

เงื่อนไขเป็นไปตามที่ธนาคารกำหนด

ข้อมูลอ้างอิง

1. พิกัด วางแผนการเงินอย่างไรให้ ธุรกิจ SMEs เติบโตในยุคดิจิทัล. สืบค้นวันที่ 23 พฤษภาคม 2568 จาก https://www.ofm.co.th/blog/financial-planning-for-smes/
2. พิกัด งบกระแสเงินสด ตัวชี้วัดสำคัญสุขภาพธุรกิจ. สืบค้นวันที่ 23 พฤษภาคม 2568 จาก https://www.investree.co.th/knowledge-hub-detail/what-is-cashflow-statement-and-why-is-it-important
3. พิกัด กระแสเงินสด เรื่องที่ผู้ประกอบการควรรู้. สืบค้นวันที่ 23 พฤษภาคม 2568 จาก https://go.uob.com/3T6yvpD
4. พิกัด 8 สัญญาณเตือนในงบการเงิน ที่อาจบ่งบอกถึงปัญหาภายในบริษัท. สืบค้นวันที่ 23 พฤษภาคม 2568 จาก https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1247220256668326&id=100041410910322&set=a.750000889723601
5. พิกัด 8 สัญญาณเตือนในงบการเงิน. สืบค้นวันที่ 23 พฤษภาคม 2568 จาก https://www.setinvestnow.com/th/knowledge/article/553-tsi-8-warning-signs-in-financial-statement
6. พิกัด รวมวิธีจัดการกระแสเงินสด ช่วย SME ปลดล็อคการขาดสภาพคล่อง. สืบค้นวันที่ 23 พฤษภาคม 2568 จาก https://www.smethailandclub.com/finance/9009.html
7. พิกัด เทคนนิคการบริหารเงินสดให้มีสภาพคล่อง. สืบค้นวันที่ 23 พฤษภาคม 2568 จาก https://go.uob.com/4nlpDdv
8. พิกัด วงจรเงินสด (Cash Cycle) สิ่งกำหนดโชคชะตา SMEs. สืบค้นวันที่ 23 พฤษภาคม 2568 จาก https://www.peakaccount.com/blog/accounting/gen-acct/finance101-ep4-cash-cycle